Eğer mortgage ödemekte zorlanıyorsanız, “sat ve geri kirala” planını düşünüyorsunuz demektir. Bu planda, evinizi özel bir şirkete satarsınız ve sonra ondan geri kiralarsınız. Bu planlar aynı zamanda “geri alma” veya “sat ve kira sözleşmesi yap” olarak da bilinir.

Sat ve geri kirala planları riskli olabilir. Öncelikle başka seçenekleriniz olup olmadığını kontrol etmelisiniz.

Diğer seçeneklerinizi kontrol edin

Mortgage borçlarınızı yönetmek için yardım almalısınız ki, mülkünüzü koruyabilesiniz.

Evinizi satmak zorundaysanız, genellikle onu açık piyasada satmak ve başka bir yerde kiralamak daha iyi olur. Piyasada genellikle daha fazla para kazanırsınız ve bu parayı diğer borçlarınızı ödemek için kullanabilirsiniz.

Sat ve geri kirala planını kullanmaya karar verirseniz, riskleri iyice anlamalısınız. Uzun vadede konut ve finansal durumunuza nasıl etki edeceğini anlamak için sözleşme şartlarını dikkatlice inceleyin.

Sat ve geri kirala planlarının riskleri

• Genellikle evinizi piyasa değerinden daha düşük fiyata satarsınız

• Mülkiyet hakkını kaybedersiniz ve kiracı olursunuz, bu da tahliye riskini beraberinde getirir

• İflas başvurusu veya Borç Tahliye Emri (Debt Relief Order) alırken sorun yaşayabilirsiniz

• Bazı devlet yardımlarını almanız engellenebilir

• Sat ve geri kirala şirketleri genellikle kurallara tam uymayabilir

Evinizi piyasa değerinin altında satarsınız

Bu şirketler genellikle evleri piyasa fiyatının altında satın alır; bu da sizin maddi kayba uğramanız demektir. Ayrıca, teklif edilen fiyat ipotek ve diğer teminatlı kredilerinizin toplamından düşükse, kredi veren satışa izin vermeyebilir.

Tahliye riski

Sat ve geri kirala planına dahil olduğunuzda, genellikle belirli süreli bir kira sözleşmesi yaparsınız. Sözleşme sona erdiğinde, ev sahibi sizi kolayca tahliye edebilir, hatta siz herhangi bir hata yapmamış olsanız bile.

Kira süresince aşağıdaki durumlarda tahliye edilebilirsiniz:

• Kira bedelini zamanında ödememeniz ya da kira sözleşmesinin diğer şartlarını ihlal etmeniz

• Yeni ev sahibinin finansal sıkıntıya düşmesi ve evin alacaklılar tarafından haczedilmesi

Bu durum, sat ve geri kirala planını kullansanız bile evinizi kaybedebileceğiniz anlamına gelir. Bu yüzden evinizi tam piyasa değerinden satıp başka bir yerde kiralamak daha iyi olabilir.

İflas başvurusu veya Borç Tahliye Emri alma sorunları

Sat ve geri kirala planı, gelecekte iflas başvurusu yapmak ya da Borç Tahliye Emri almak istediğinizde sorun yaratabilir.

Son 2 yıl içinde evinizi gerçek değerinin altında sattıysanız, Borç Tahliye Emri başvurunuz reddedilebilir.

İflas halinde, iflas memuru (“official receiver”) satış işlemini iptal edip evi gerçek değerinden yeniden satabilir. Bu süreçte sizi tahliye edebilir veya yeni ev sahibi sizi tahliye edebilir.

Devlet yardımlarını alamama ihtimali

Evinizi gerçek değerinin altında sattığınız düşünülürse, bazı devlet yardımlarınız kesilebilir. Örneğin, Universal Credit veya Housing Benefit’in konut desteği kısmını, evinizi sattıktan sonra 5 yıl boyunca alamayabilirsiniz.

Sat ve geri kirala planını kullanmak zorunda kaldıysanız (örneğin ipotek veren mülkünüzü almak istediğinde), bazı yardımları almaya devam edebilirsiniz. Ancak DWP veya yerel yönetim yardım başvurunuzu reddederse itiraz hakkınız vardır.

Sat ve geri kirala şirketlerinin uyması gereken kurallar

Bu şirketler sıkı kurallara tabidir:

• Müşterinin posta kutusuna reklam broşürü bırakamazlar

• Sizin sözleşmeye girme kapasitenizi ve bunun yardım alımınıza etkisini kontrol etmek zorundadırlar

• En az 5 yıl süreli kira sözleşmesi vermelidirler

• Daha önce yapılmamışsa, mülkünüzün bağımsız değerlemesini yaptırmak zorundadırlar

• Sözleşme imzalandıktan sonra 14 gün cayma hakkı tanımalıdırlar

Sat ve geri kirala planları, Finansal Davranış Otoritesi (FCA) tarafından denetlenir. FCA, şirketlerin kurallara uyup uymadığını kontrol eder ve belirli standartları sağlar. Geçmişte birçok ciddi sorun tespit edilmiştir.

Sat ve geri kirala şirketleri Finansal Hizmetler Sicili’nde (Financial Services Register) kayıtlı olmak zorundadır. Bu şirketlerin kayıtlı olup olmadığını kullanmadan önce mutlaka kontrol edin.