Mümkünse, iş yerinde bir sorunu yöneticinizle konuşarak veya resmi bir şikayette bulunarak çözmeye çalışmalısınız.
Eğer bunu yapamıyorsanız veya denediğiniz halde sonuç alamadıysanız, sorunun iş mahkemesine taşınabilecek bir konu olup olmadığını düşünmelisiniz.
Örneğin, haklarınızın engellendiği, işten çıkarıldığınız veya haksız muamele gördüğünüz durumlarda mahkeme size yardımcı olabilir.
Mahkemeye başvurmak istiyorsanız, Acas’a iddiada bulunmayı düşündüğünüzü bildiren bir form doldurmanız gerekir.
İsterseniz, Acas mahkemeye gitmeden önce işvereninizle anlaşmanıza yardımcı olmaya çalışacaktır.
İş yerinde bir sorun yaşarsanız, genellikle önce işvereninizle konuşarak çözmeye çalışmak en iyisidir.
Sorunu gayri resmi olarak çözebilirsiniz.
İşvereninizle konuşmadan önce, sizi rahatsız eden konuları ve ne söylemek istediğinizi dikkatlice düşünmelisiniz.
Bu, görüşme sırasında her şeyi hatırlamanıza yardımcı olur.
Şikayetinizle ilgili olayın tarih ve saatini, o zamandan beri yaptığınız konuşmaları ve konuyla ilgili e-posta veya mektupları bir araya getirin; bu size yardımcı olabilir.
Yasal doğum izni ödeneği alın
Bu, standart doğum izni ödeneğidir ve işvereniniz tarafından ödenir.
Almak için üç adım vardır: işvereninize hamile olduğunuzu bildirin, hamileliğinizi doktorunuzdan veya ebe’den alacağınız bir form veya mektupla doğrulayın — bunu doğum tarihinizden en az 15 hafta önce yapmanız gerekir, işvereninize doğum izni ödeneğinizin ne zaman başlayacağını en az 28 gün önceden bildirin.
Bu işlemlerin çoğunu doğum izninizin düzenlenmesi sırasında aynı anda yapabilirsiniz.
İşvereniniz size ödeneği, normal maaşınızı aldığınız gibi ödeyecektir. Önceden ne kadar alacağınızı kontrol edebilirsiniz.
Doğum izni hakkınız var ve bu izin en fazla 1 yıl sürebilir.
İşvereninizde ne kadar süre çalıştığınız, ne kadar maaş aldığınız veya haftada kaç saat çalıştığınız önemli değildir.
Doğum izni sadece çalışanlara (işçilere) verilir.
İşvereniniz ya da sözleşmeniz sizi serbest meslek sahibi olarak tanımlasa da, çalışan olabilirsiniz.
Örneğin, bir ajans için çalışıyor veya işe garanti olmadan çalışıyorsanız, çalışan olmayabilirsiniz.
Bebeğinizin doğacağı haftadan en az 15 hafta önce işvereninize hamile olduğunuzu ve izin başlangıç tarihini bildirin.
Tatilinizi genellikle istediğiniz zaman kullanabilirsiniz, ancak bunu işvereninizle düzenlemek için bazı adımları takip etmeniz gerekir.
Tatilinizi kullanmak için öncelikle ne zaman tatil yapabileceğinizi kontrol etmelisiniz.
İşvereninize tatilinizi ne zaman kullanmak istediğinize dair yeterli süre önceden bildirimde bulunmalısınız.
Ücretli tatile hak kazanıp kazanmadığınızdan emin değilseniz, bunu kontrol etmelisiniz.
Ayrıca, tatil yılınızın ne zaman başlayıp ne zaman bittiğini ve işvereninizin size söylediği kuralları kontrol etmelisiniz.
Ücretli tatil hakkınız vardır eğer çalışan ya da işçi iseniz — bu ajans işçilerini de kapsar.
Sözleşmenizde serbest meslek sahibi olduğunuz yazsa bile çalışan veya işçi olabilirsiniz.
Kendi işinizi yürütüyorsanız ve müşteri için çalışıyorsanız ücretli tatil hakkınız yoktur.
Kanun, işçilerin yılda 5,6 hafta ücretli tatil hakkı olduğunu belirtir — buna ‘yasal hak’ denir.
İşvereniniz size bundan daha fazla tatil verebilir, ancak bu tamamen işverenin kararına bağlıdır — sözleşmenizi kontrol edin.
Eğer sözleşmeniz 5,6 haftadan fazla tatil veriyorsa, ilk 5,6 hafta yasal hakkınızdır.
Belirli durumlarda işten izin alma hakkınız vardır. Bunlara ‘yasal haklar’ denir.
Bu izinler ücretli veya ücretsiz olabilir. Ücretsiz izin aldığınızda ücret almazsınız.
İşvereniniz, yasal haklarınızın dışında size daha fazla izin verebilir; örneğin, daha fazla ücretli tatil günü.
İş sözleşmenizi kontrol ederek ek izin haklarınız olup olmadığını öğrenmelisiniz.
Yazılı bir iş sözleşmeniz olmasa bile, işvereninizle yaptığınız konuşmalar sonucu ek haklara sahip olabilirsiniz.
Genellikle, işyerinde bir yetişkinden daha fazla haklara sahip olursunuz ve bu nedenle daha az saat çalışmanız gerekebilir.
Haklarınızın durumu, okuldan mezun olma yaşınıza bağlıdır; bu yüzden bu yaşınızı GOV.UK sitesinden kontrol etmek iyi bir fikirdir.
Eğer okuldan ayrılmak için çok gençseniz, çalışma haklarınızı ve çalışma saatlerinizi GOV.UK üzerinden kontrol edin.
Okuldan ayrıldıysanız veya ayrılabileceğiniz halde okulda kaldıysanız, haklarınız farklı olacaktır.
Genellikle haftada 40 saatten veya günde 8 saatten fazla çalışmanız istenmemelidir. İşvereniniz, sizi…
Çalışma gününüzde, ayrıca günlük ve haftalık dinlenme molalarına hakkınız olabilir.
Çoğu işçi dinlenme molası hakkına sahiptir, ancak bazı işler otomatik olarak bu hakkı vermez.
Dinlenme molası hakkı olmayan işçiler hakkında daha fazla bilgiyi GOV.UK sitesinde bulabilirsiniz.
Dinlenme molalarınız için ücret almayabilirsiniz — bu durum, iş sözleşmenizde belirtilir.
Telafi molası, kaçırdığınız molayı daha sonra alabileceğiniz anlamına gelir. Bu molayı, kaçırdığınız andan itibaren makul bir süre içinde almalı ve belirli bir süre devam etmelidir.
Haftada 48 saatten fazla çalıştığınızı düşünüyorsanız,
İşvereninizin sizden haftada 48 saatten fazla çalışmanızı istediği durumlarda,
İşvereninizin ‘Çalışma Süresi Yönetmeliği’nden çıkmanızı istediğinde,
Çalışma saatlerinizi hesaplamanız gerekebilir.
Eğer haftada 48 saatten az çalışıyorsanız ama çok çalıştığınızı hissediyorsanız, fazla çalışma durumunda ne yapmanız gerektiğini öğrenin.
Çalışma saatlerinizi kontrol etmek için üç adım vardır:
48 saatlik maksimum çalışma sınırının size uygulanıp uygulanmadığını kontrol edin.
Hangi faaliyetlerin çalışma zamanı olarak sayılması gerektiğini belirleyin.
Haftalık ortalama çalışma saatinizi hesaplayın.
İşvereniniz, işten hastalık nedeniyle ayrıldığınızda ne yapmanız gerektiğini size bildirmek zorundadır;
Ne zaman hastalığınızı bildireceğiniz,
Hangi bilgileri vermeniz gerektiği.
Eğer işvereniniz size bu bilgileri vermediyse, ne yapmanız gerektiğini sorun ya da personel el kitabınızı ya da intranet’i kontrol edin.
Ayrıca işvereninizin, bazen ‘sözleşmeli hastalık ödeneği’ (CSP) olarak adlandırılan ek hastalık ödeneği kuralları olup olmadığını da kontrol etmelisiniz.
Bu, işvereninizin SSP’ye ek olarak ödeyebileceği bir hastalık ödeneğidir.
İşvereninizin kurallarına uymazsanız, sözleşmenizin bir maddesini ihlal etmiş olursunuz.
Yine de yasal hastalık ödeneğinizi almanız gerekir.
İşten hastalık nedeniyle ayrıldığınızda Yasal Hastalık Ödeneği (SSP) alabilirsiniz.
Bu durum, geliriniz ve kişisel durumunuza bağlıdır.
Hastalık izninizin ilk 3 günü için SSP alamazsınız, ancak sonrasında haftada 109,40 £ tutarında, en fazla 28 hafta boyunca ödenek alabilirsiniz.
İşvereniniz ayrıca kendi hastalık ödeneğini — genellikle ‘sözleşmeli hastalık ödeneği’ (CSP) olarak adlandırılır — ödeyebilir.
CSP ve SSP’yi aynı anda alırsınız.
Ana uygunluk kurallarını kontrol edin:
Eğer bir işveren için çalışıyorsanız, genellikle SSP almaya hak kazanırsınız, eğer:
İşe başlamışsınızdır,
4 tam gün veya daha fazla arka arkaya hastasınız (çalışmadığınız günler dahil),
Belirli bir geliriniz vardır…
Bir işi bıraktıktan sonra size doğru miktarda ödeme yapılmadıysa, alacaklarınızı almak için adımlar atabilirsiniz.
Hızlı hareket etmeniz gerekir — genellikle başvuru süresi, işvereninizin size ödeme yapması gereken tarihten itibaren 3 ay eksi 1 gündür.
Bu tarih genellikle son maaş ödeme tarihinizle aynıdır ancak işvereninizin size ne zaman ödeme yapması gerektiğini kontrol etmek iyi bir fikirdir, çünkü bazen ödeme daha erken bir tarihte yapılmalıdır.
Temel ücretinizin yanı sıra şu haklarınız olabilir:
Tatil ücreti,
Bildirim döneminde hastaysanız hastalık ödeneği,
Doğum, babalık, evlat edinme veya…
İşvereniniz size yaptığınız işin karşılığını zamanında ödemelidir — belirlenen ödeme gününde ücretinizi almalısınız.
Eğer işvereniniz:
Ücretinizi ödemediyse,
Eksik ödeme yaptıysa,
Ücretinizden bir kısmını veya tamamını kesti ve siz bu kesintiye katılmıyorsanız,
işverene karşı hak talebinde bulunabilirsiniz.
Elinizde maaş bordrosu varsa, sorunu netleştirmek için bunu kontrol edebilirsiniz.
İşvereninizle konuşup neden beklediğiniz ödemeyi yapmadığını öğrenmelisiniz.
Eğer hata yaptıysa, hemen ödeme yapmasını talep edin ve bir sonraki ödeme gününü beklemeyin.
İşvereniniz size yaptığınız işin karşılığını belirlenen ödeme gününde zamanında ödemelidir.
Eğer işvereniniz:
Ücretinizi ödemediyse,
Eksik ödeme yaptıysa,
Ücretinizden bir kısmını veya tamamını kesti ve siz bu kesintiye katılmıyorsanız,
bu durumlara itiraz edebilirsiniz.
Elinizde maaş bordrosu varsa, sorunu tam olarak anlamak için bunu inceleyebilirsiniz.
İşvereninizle konuşup neden beklediğiniz ödemeyi yapmadığını öğrenmelisiniz.
Eğer hata yaptıysa, hemen ödeme yapmasını talep edin; bir sonraki ödeme gününü beklemeyin.
İşvereniniz, sözleşmenizde bir değişiklik yapmak istiyorsa buna ‘sözleşme değişikliği’ denir.
Bu değişikliği yapabilmesi için en az bir şartın geçerli olması gerekir:
Siz değişikliğe onay vermelisiniz,
Sözleşmenizde işverenin değişiklik yapabileceğini belirten bir madde olmalıdır,
Kanun değişmiş olabilir (örneğin, asgari ücret artışı gibi).
Ayrıca, şirket satılırsa veya çalıştığınız hizmet başka bir işverene devredilirse, bu TUPE (İşveren Değişikliği Koruması) olarak adlandırılır.
İş sözleşmeniz, işvereninizle aranızdaki yasal anlaşmadır.
Bu sözleşme, işinizin ne olduğu, nasıl yapacağınız ve işvereninizin size ne kadar ödeme yapacağı gibi bilgileri içerir.
İşvereniniz size ‘yazılı beyan’ adı verilen bir belge vermelidir.
Bu yazılı beyan, iş sözleşmenizin bazı şartlarını içerir ancak başka şartlar da olabilir.
Sözleşme, işvereninizin size gönderdiği e-posta, iş ilanı veya sözlü anlaşmalar gibi diğer bilgilerde de bulunabilir.
Kanun ayrıca belirli haklarınızı garanti eder.
İstihdam durumunuzu öğrenmeniz ve bunun haklarınızı nasıl etkilediğini anlamanız önemlidir.
Üç ana istihdam durumu vardır: çalışan (employee), işçi (worker) ve serbest meslek sahibi (self-employed).
Çalışan iseniz, işyerinde haklarınız vardır.
İşçi iseniz, haklarınız vardır ancak çalışanlara göre daha sınırlıdır.
Serbest meslek sahibiyseniz, genellikle sadece sözleşmenizde belirtilen haklara sahipsinizdir.
İstihdam durumunuz, işyerinde fiilen gerçekleşen duruma bağlıdır ve bu, sözleşmenizde yazan durumdan farklı olabilir.
Bir işveren sizi ‘serbest meslek sahibi’ olarak tanımlayarak bazı yükümlülüklerden kaçınmaya çalışabilir.
Lisson Grow,
City of Westminster,
London,
NW8 8FT
United Kingdom
+44 20 53687183
+44 77 80807781
Persian Platform, uluslararası faaliyetler için lisanslı, Birleşik Krallık merkezli resmî olarak kayıtlı bir şirkettir. Göç, eğitim, istihdam, turizm, pazarlama ve kültürel etkileşim alanlarında kapsamlı hizmetler sunmaktayız. Hukuki güvenilirlik ve küresel uzmanlıkla birçok ülkede temsilcilikler ve destek ekipleriyle faaliyet göstermekteyiz. Merkez ofisimiz Londra’da yer almakta olup, Almanya (Berlin), Türkiye (Antalya), İtalya (Sicilya), Ermenistan (Erivan), Romanya ve İran’da aktif olarak hizmet vermekteyiz.
