Partner olarak yasal haklarınız, evli olup olmamanıza veya birlikte yaşayıp yaşamamanıza bağlı olabilir. Birlikte yaşamak bazen “ortak yaşam” veya “evlilik dışı yaşam” olarak da adlandırılır.

Genel olarak, birlikte yaşıyorsanız, evli olmaya kıyasla daha az hakka sahip olursunuz.

Bu bilgi, evlilik ile birlikte yaşamanın yasal farklılıklarını açıklamaktadır. İngiltere ve Galler’de bu, artık evlenebilen aynı cinsiyetten partnerleri de kapsar. Medeni ortaklıklar bu kapsama dahil değildir.

Daha fazla bilgi için “Medeni ortaklıklar ve birlikte yaşamak – yasal farklılıklar” bölümüne bakınız.

Hukuki Statü

Birlikte Yaşamak
Birlikte yaşamanın yasal bir tanımı olmamakla birlikte, genellikle evlenmeden birlikte yaşamak anlamına gelir. Birlikte yaşayan çiftler bazen “common-law partner” (halk arasında kabul gören partner) olarak adlandırılır.

Partnerinizle birlikte yaşamaya dair bazı hususları resmileştirmek için “birlikte yaşama sözleşmesi” ya da “ortak yaşam anlaşması” adı verilen yasal bir sözleşme yapabilirsiniz. Bu sözleşme, her bir partnerin birbirine karşı hak ve yükümlülüklerini belirtir. Birlikte yaşama sözleşmesi yapıyorsanız, mal paylaşımı hakkında da “emanet beyanı” denilen yasal bir sözleşme hazırlamanız gerekir.

Birlikte yaşama sözleşmesi veya emanet beyanı yapmak istiyorsanız, bir aile hukuku avukatından yardım almalısınız. Avukat bulmak için en yakın Citizens Advice birimine başvurabilirsiniz.

Evlilik
Sivil ya da dini nikah seçebilirsiniz, ancak bazı durumlarda sadece dini nikah geçerli olmayabilir ve sivil nikah da yapılması gerekir.

Geçerlilik

Nikah kanıtı şunlar olabilir:

• İngiltere’deki evlilik sicilinde kayıtlı onaylı bir kopya veya

• Nikahın yapıldığı ülkede düzenlenmiş evlilik belgesi.

Bankacılık

Birlikte Yaşamak
Birlikte yaşıyorsanız ve ayrı banka hesaplarınız varsa, hiçbiriniz diğerinin hesabındaki paraya erişemez. Bir partner ölürse, hesap bakiyesi onun mirasına dahil olur ve miras dağıtımı tamamlanana kadar kullanılamaz.

Ortak hesap açmışsanız, hesabı kimin yatırdığına bakılmaksızın her iki taraf da hesaba erişebilir. İlişkiniz biterse ve paranın kime ait olduğu konusunda anlaşamazsanız, mahkeme karar verebilir. Ancak biri hiç hesabı kullanmamışsa (örneğin para yatırmamış veya çekmemişse), hesaba hakkı olduğunu iddia etmesi zor olabilir.

Hesap ortak isimliyse, bir partnerin ölümü halinde diğer partner bakiye üzerinde hak sahibi olur ve hesaba sınırsız erişimi devam eder. Ancak bakiye bir kısmı, ölen kişinin mirasının değerinin hesaplanmasında dikkate alınır.

Evlilik
Evli çiftlerin ortak hesabındaki para, evlilik süresince ortak mülkiyettir. Bir partner ölürse, tüm hesap otomatik olarak diğer partnerin olur. Ortak banka hesabı borçları ve eksi bakiyeler, kimin borcu olduğu fark etmeksizin her iki partnerin sorumluluğundadır.

Her partnerin ayrı hesabı varsa ve biri ölürse, banka bakiye küçükse diğer partnerin çekmesine izin verebilir.

Çocuklar

Velayet Sorumluluğu
Velayet hakkı olan ebeveynler, çocuğun evi, sağlığı, eğitimi, dini, adı, parası ve mülkü gibi önemli kararlarında söz sahibidir. Velayet, çocuk 18 yaşına gelene kadar devam eder.

Velayet sorumluluğunuz olup olmadığını GOV.UK üzerinden kontrol edebilirsiniz.

Çocuklarla İlgili Düzenlemeler
Birlikte yaşayın ya da evli olun, ayrılırsanız çocuklarınız için gayri resmi anlaşmalar yapabilirsiniz. Eğer anlaşma yapılamazsa, çocuk düzenlemeleri için mahkemeye başvurabilirsiniz.

Çocukların Finansal Desteği
Her iki ebeveyn de çocukların maddi ihtiyaçlarından sorumludur. Baba, çocuk annesi ile yaşamıyor veya doğum belgesinde adı yoksa bile sorumludur. Çocuk Bakım Hizmetleri (Child Maintenance Service) babadan nafaka talep edebilir. Aynı durum annenin çocukla yaşadığı ters durum için de geçerlidir. Yasal ebeveyn olan eşcinsel çiftler de çocuklarına finansal destek sağlamakla yükümlüdür.

Vasi Atama
Birlikte yaşayanlarda anne, ölümü halinde vasi atayabilir; baba da velayet hakkı varsa aynı şekilde yapabilir.

Evli çiftlerde ise, her iki ebeveyn de ölümleri halinde vasi atayabilir.

Miras

Evli ya da evli olmayan çocuklar, vasiyet olmasa bile, hem yasal ebeveynlerinden hem de her iki ebeveynin ailelerinden yasal olarak miras hakkına sahiptir.

Vatandaşlık

Çocukların vatandaşlığı ile ilgili kurallar karmaşıktır ve ebeveynlerin göçmenlik durumu ile evlilik veya birlikte yaşama durumuna bağlıdır.

Çocuklarınızın vatandaşlığı veya göçmenlik durumu konusunda endişeleriniz varsa, deneyimli bir danışmandan, örneğin yerel Citizens Advice ofisinden yardım alın.

Evlat Edinme

Evli ve birlikte yaşayan çiftler birlikte çocuk evlat edinme başvurusunda bulunabilirler.

Ölüm ve Miras

Birlikte Yaşamak
Eğer partneriniz vasiyet olmadan ölürse, miras otomatik olarak size geçmez; ortak mülkiyet yoksa. Evli olmayan çiftlerin miras için vasiyet yapması gerekir.

Vasiyet yeterli değilse, hayatta kalan partner mahkemeye başvurarak miras talebinde bulunabilir.

Evli olmayan partnerden miras almanız durumunda veraset vergisinden muafiyet yoktur, evli çiftlerde ise vardır.

Evli Çiftler
Eşiniz ölürse, vasiyet varsa ona göre miras alırsınız.

Eğer vasiyet yoksa, diğer eş, mirasın tamamını veya bir kısmını alır.

Borçlar

Birlikte Yaşamak ve Evli Olmak
Sadece kendi adınıza olan borçlardan siz sorumlusunuz, partnerinizin sadece kendi adına olan borçlarından sorumlu değilsiniz.

Ortak adla olan veya “müteselsil sorumluluk” taşıyan borçlar için her iki taraf da sorumlu olabilir. Örneğin İngiltere ve Galler’de belediye vergisi (Council Tax) borcu evli çiftler tarafından ortak olarak ödenir.

Partneriniz için kefil olduysanız, borcu ödemekle yasal olarak yükümlüsünüz.

Eğer evliyseniz, evlilik öncesi partnerinizin borçlarından sorumlu olmazsınız.

Evlilik, Boşanma ve Mali Etkiler

Evlilik, boşanma veya birlikte yaşama mali durumunuzu etkileyebilir. Aylık harcamalarınızı takip etmek için bütçe hesaplayıcımızı kullanabilirsiniz.

Aile İçi Şiddet

Eğer partneriniz şiddet uyguluyorsa, kendinizi ve çocuklarınızı korumak için mahkemeden koruma talep edebilirsiniz. Mahkeme, şiddet uygulayan partnerin belirli bir süre evden uzaklaştırılmasına karar verebilir ve mahkeme emri ihlal edilirse tutuklama yapılabilir.

Bir kişi, evli olup olmadığına bakılmaksızın partnerini tecavüz etmekle suçlanabilir.

İlişkinin Sonlandırılması

Birlikte Yaşamak
Evli olmayan çiftler mahkemeye gitmeden ayrılabilirler, ancak mahkeme çocukların bakımı hakkında karar verebilir.

Evli Çiftler
Evli çiftler de gayri resmi olarak ayrılabilirler ancak evliliği resmi olarak sona erdirmek için boşanma davası açmaları gerekir. Her iki taraf da boşanma tamamlanana kadar evde kalma hakkına sahiptir.

Mali Destek (Nafaka)

Birlikte Yaşamak
Partnerlerin birbirine mali destek verme yükümlülüğü yoktur. Çocuğunuz varsa, çocuk nafakası düzenlemelerini öğrenmelisiniz.

Gönüllü nafaka sözleşmeleri zor uygulanabilir.

Evli Çiftler
Eşler birbirine mali destek vermekle yükümlüdür.

Destek alamıyorsanız, mahkemeden nafaka talep edebilirsiniz.

Boşanma sonrası da nafaka yükümlülüğü mahkeme kararı veya anlaşma ile devam edebilir.

Konut

Kiracılar
Haklarınız çoğunlukla kira sözleşmenize bağlıdır (özel ev sahibi ya da sosyal konut).

Birlikte Yaşamak
Evli olmayan partner, kiracı ise ve ana kiracı evden çıkmasını isterse, genellikle kalma hakkı yoktur. Bu yüzden birlikte yaşayanların ortak kiracı olmaları tavsiye edilir. Sosyal konut verenler genellikle ortak kiracı olmayı şart koşar.

Mahkemeden kısa süreli kalma hakkı veya kira sözleşmesi devri için başvurabilirsiniz.

Ev Sahipleri

Birlikte Yaşamak
Mülk tek kişiye veya ortak sahipliğe ait olabilir.

Tek sahip iseniz evde kalma hakkınız vardır ancak partneriniz “maddi menfaat” talep edebilir.

Ortak sahiplikte eşit haklarınız vardır, anlaşmazlık olursa mahkeme karar verir.

Hukuki Yardım

Bir partner hukuki yardım başvurusu yaparken diğer partnerin gelir ve mal varlığı dikkate alınır; ancak çıkar çatışması varsa veya ilişki sona ermişse durum farklıdır.

En Yakın Yakınlar

Hastaneye yatış veya sigorta gibi durumlarda, en yakın yakının adı istenir. Yasal bir terim olmamakla birlikte, eş ve yakın akrabalar genellikle kabul edilir.

Para ve Mülkiyet

Mülkiyet karmaşık olabilir. Önceden sahip olunan mülk kişiye aittir. Ortak hesaptan alınan mallar ortak olur. Hediye edilen mal genellikle alanın olur.

İsimler

Evli olmayan partner istediği ismi kullanabilir, çiftler aynı soyadını seçebilir ancak zorunlu değildir.

Mesleki ve Kişisel Emeklilikler

Emeklilik hakları planlara göre değişir, çoğunlukla çocuklar ve bazı durumlarda partnerler için fayda sağlar.

Cinsel İlişkiler

İngiltere ve Galler’de her iki taraf 16 yaşından büyük ve rızalıysa cinsel ilişki yasaldır.

Sosyal Yardımlar ve Vergi Kredileri

Evli ve birlikte yaşayan çiftler çoğu sosyal yardım ve vergi kredilerinde benzer şekilde değerlendirilir.

Öğrenci Kredileri ve Bursları

Öğrenci kredileri iki çeşittir: öğrenim ücreti ve yaşam giderleri. Öğrenim ücreti kredisi eş veya partnerin gelirinden bağımsızdır. Yaşam gideri kredisi ise gelire bağlıdır.

Vergi

Evli olmayanlar ayrı ayrı vergilendirilir. Evli çiftler çeşitli vergi avantajlarından faydalanabilir.

Tanıklık

Evli olmayan partnerler hem medeni hem de ceza davalarında tanık olarak çağrılabilir ve ifade vermeye zorlanabilir.