Vefat eden bir kişinin mal varlığı nasıl yönetilir

Vefat eden bir kişinin sahip olduğu her şey, onun “mirası” olarak adlandırılır. Miras şunlardan oluşabilir:

• Nakit para, hem fiziksel para hem de banka veya yapı kooperatifi hesabındaki para. Buna hayat sigortası poliçesinden ödenen paralar da dahil olabilir.

• Vefat eden kişiye borçlu olunan paralar.

• Hisseler.

• Gayrimenkul, örneğin ev.

• Kişisel eşyalar, örneğin araba veya takı.

Vefat eden kişi başkalarına, örneğin kredi kartı borcu, yakıt, kira veya ipotek gibi borçları varsa, bu borçlar mirastan karşılanır.

Vefat eden kişinin mirası genellikle sağ kalan yakınları ve arkadaşlarına vasiyetnameye göre veya vasiyetname yoksa yasal kurallar (intestacy rules) çerçevesinde geçer.

Vasiyetnameler hakkında bilgi için “Wills” bölümüne bakınız.

Vasiyetname yoksa mirasçılar hakkında bilgi için “Who can inherit if there is no will – the rules of intestacy” bölümüne bakınız.

Mirası yöneten kişiye “mirasçı” (executor) veya “yönetici” (administrator) denir. Mirasçı, vasiyetnamede mirasın yönetiminden sorumlu olarak belirtilen kişidir. Mirasçı, mirası yönetmeye başlamadan önce özel bir yasal yetki olan “probate” için başvurmak zorunda olabilir.

Yönetici ise, vasiyetname yoksa veya mirasçılar görev almak istemiyorsa, mirası yönetmekle sorumlu kişidir. Yönetici, mirası yönetebilmek için “letters of administration” için başvurmalıdır.

Bazı istisnalar olsa da, genellikle probate veya letters of administration olmadan miras paylaştırmak veya mirastan para almak yasaktır.

Mirasçı veya yönetici ne yapar?

Mirasçı veya yönetici (kişisel temsilci olarak da adlandırılır), tüm mirasın yönetiminden sorumludur. Bu, şunları içerir:

• Vefat eden kişinin tüm finansal belgelerini bulmak.

• Ölüm belgesinin bir kopyasını, vefat eden kişinin parasını tutan kuruluşlara göndermek. Ölüm tarihindeki para değerini ve ölüm tarihine kadar geçen son vergi yılı içindeki gelir tutarını teyit etmelerini istemek. Ayrıca banka hesaplarının dondurulmasını talep etmek, böylece yasal izin olmadan para çekilemez.

• Miras adına banka hesabı açmak.

• Mirasın alacaklarını tespit etmek.

• Vefat eden kişinin borçlarını öğrenmek.

• Mirasın mal varlıkları, para, eşyalar ve borçların ayrıntılı listesini hazırlamak.

• Miras vergisini hesaplamak ve ödemesini organize etmek.

• Probate kaydına ve HM Revenue and Customs’a gerekli belgeleri hazırlayıp göndermek.

• Probate veya letters of administration verildikten sonra bankalar, sigorta şirketleri, emeklilik fonları ve yapı kooperatiflerinden mirasa ait paraları toplamak.

• Borçları, masrafları ve ücretleri (örneğin avukat ve probate ücretleri) ödemek.

• Vasiyetnameye veya intestacy kurallarına uygun olarak mirası paylaştırmak.

Mirasın varlıkları, vergiler, masraflar, faturalar ve diğer borçları karşılamaya yetmiyorsa, bir avukattan yardım alınması önerilir. İflas eden mirasın yönetimi karmaşık olabilir.

Vergiler ve sosyal yardımlar

Bir kişi öldüğünde, sosyal yardım, vergi ve Ulusal Sigorta işlemlerinin mümkün olan en kısa sürede halledilmesi önemlidir. Vergi ödenebilir ya da miras için vergi iadesi olabilir.

Vergi dairesi ve vefat eden kişiye yardım ödeyen tüm devlet dairelerine mümkün olan en kısa sürede ölüm bildirimi yapılmalıdır.

Vefat eden kişinin yaşadığı yere bağlı olarak, “Tell Us Once Service” hizmeti kullanılarak birden fazla devlet kurumuna tek seferde ölüm bildirimi yapılabilir. Daha fazla bilgi için “What to do after a death” bölümüne bakınız.

Eğer Ölüm bildirimi Department for Work and Pensions (DWP)’e yapılacaksa, DWP Bereavement Service ile iletişime geçilebilir. Bu servis, vefat eden kişiye ödenen tüm DWP yardımları ile ilgilenir ve yakınlarının herhangi bir yardıma hak kazanıp kazanmadığını kontrol eder. Daha fazla bilgi için “What to do after a death” bölümüne bakınız.

Vergi ve yardımlar hakkında bilgi için HMRC web sitesi (www.hmrc.gov.uk) veya GOV.UK (www.gov.uk) ziyaret edilebilir.

Borçlar

Vefat eden kişi, hesabında aşırı harcama veya ödenmemiş kredi sözleşmeleri gibi borçlar bırakmış olabilir.

Bir kişinin ölümü sonrası tüm alacaklılarla iletişime geçilmeye çalışılmalıdır. Alacaklıların miras üzerinde talepte bulunabilmesi için The Gazette web sitesinde ilan yayınlanmalıdır. Eğer ilan yapılmazsa ve miras paylaştırıldıktan sonra alacaklılar ortaya çıkarsa, kalan borçları kendi cebinizden ödemek zorunda kalabilirsiniz.

Genellikle miras borçları karşılamaya yetmiyorsa, alacaklılar sağ kalan kişilerden, örneğin yakınlardan ödeme talebinde bulunamazlar.

Vefat eden kişinin ölümü halinde borçlarını karşılayacak sigorta poliçesi olup olmadığı kontrol edilmelidir (örneğin, kredi ile birlikte alınan ödeme koruma sigortası).

Bazı borçlar müşterek olabilir; örneğin ortak hesapta aşırı harcama veya ortak isimle alınmış kredi sözleşmesi. Böyle durumlarda borç sağ kalan kişiden tahsil edilebilir. Ayrıca vefat eden kişiyle birlikte yaşayan biriyseniz, belediye vergisi veya su faturası gibi mülke ait borçlardan sorumlu olabilirsiniz.

Probate ve letters of administration

Probate
Vasiyetnamede yönetici olarak isimlendirilmişseniz, probate başvurusu yapmanız gerekebilir. Probate, mirasın vasiyetnameye uygun olarak paylaştırılması için yasal yetki belgesidir. Mirası yönetmek için her zaman probate gerekmez.

Eğer vasiyetnamede yönetici iseniz, istemezseniz görevi kabul etmek zorunda değilsiniz.

Letters of administration
Bazı durumlarda probate yerine letters of administration alınması gerekir. Bu kişi yönetici (administrator) olarak adlandırılır. Letters of administration şu durumlarda gereklidir:

• Vasiyetname yoksa,

• Vasiyetname geçersiz ise,

• Vasiyetnamede yönetici adı yoksa,

• Yönetici görev almak istemiyorsa veya yapamıyorsa.

Yönetici olabilecekler için katı kurallar vardır.

Geçerli bir vasiyetname varsa ve:

• Vefat eden size tüm mirasını bırakmışsa,

• Yönetici atanmadıysa veya atanamıyorsa,

letters of administration için başvurabilirsiniz.

Geçerli vasiyetname yoksa ve siz en yakın akraba iseniz, aşağıdaki öncelik sırasına göre yönetici olabilirsiniz:

• Eş veya yasal partner,

• Çocuk,

• Torun,

• Anne veya baba,

• Kardeş,

• Yeğen,

• Diğer akrabalar.

Evli olmayan veya medeni birlikteliği kaydetmemiş ve vasiyetnamede yönetici olarak adı geçmeyen partnerler genellikle yönetici olamazlar.

Mirası yönetmek için her zaman probate veya letters of administration gerekmez.

Her zaman probate veya letters of administration gerekli midir?
Genellikle, mirasta ev veya daire gibi mülk varsa gereklidir.

Ancak:

• Miras sadece nakit para ve araba, mobilya, takı gibi kişisel eşyalar ise,

• Mülk “beneficial joint tenants” olarak ortaksa (mülk otomatik olarak diğer ortağa geçer),

• Ortak banka hesabınız varsa,

• Miras değeri küçükse,

• Miras borçluysa,

• Bazı hayat sigortası ve emeklilik hakları mirasta varsa,

probate veya letters of administration gerekmez.

Ortak mülkiyet

Çiftler evlerini ortak mülkiyette tutabilir. İki tür ortak mülkiyet vardır: beneficial joint tenants ve tenants in common.

Eğer çiftler beneficial joint tenants ise, sağ kalan partner otomatik olarak ölen partnerin payını alır. Probate veya letters of administration genellikle gerekmez, sadece diğer ayrı varlıklar varsa.

Tenants in common ise, sağ kalan partner otomatik olarak payı alamaz ve probate veya letters of administration gerekir.

Örnek:
Ayodele ve Olujimi evli değildir, yetişkin bir kızları Ife vardır. Evlerini tenants in common olarak almışlardır. Ayodele vasiyetname bırakmadan vefat eder. Olujimi letters of administration için başvuramaz ama Ife başvurabilir ve mirasın yarısını intestacy kurallarına göre alır.

Mülkte ipotek varsa

Eğer ipotek devam ediyorsa, ipotek şirketi ipoteğin hemen ödenmesini veya mirasçının ipoteği devralmasını isteyebilir.

Hayat sigortası veya ipotek koruma poliçesi varsa, ipotek vefat halinde ödenir. Bu durumda şirketten son hesap talep edilmelidir.

Mülk satılırsa ipotek satıştan ödenir.

Ortak banka hesapları

Ortak banka veya yapı kooperatifi hesapları varsa, bir kişi vefat ettiğinde para otomatik olarak sağ kalan kişiye geçer. Banka parayı aktarmak için ölüm belgesi isteyebilir.

Diğer varlıklar varsa probate veya letters of administration gerekebilir.

Para miktarı küçükse

Bazı kuruluşlar miras değeri küçükse probate olmadan ödeme yapabilir. Bu miktar kuruluşa göre değişir.

Bazı banka ve kooperatifler cenaze masrafları, probate ücretleri ve miras vergisi için para serbest bırakabilir.

Avukata ihtiyacınız var mı?

Çoğu yönetici avukatsız iş yapar ama karmaşık durumlarda hukuki destek almak en iyisidir, özellikle:

• Vasiyetnamede belirsizlik varsa,

• 18 yaşından küçük çocuklara miras kalıyorsa,

• Miras trust’ta ise,

• Yurtdışında mülk varsa,

• İşletme miras kalıyorsa,

• Vasiyetnameye itiraz bekleniyorsa.

Hukuki masraflar mirastan ödenir.

Yönetimle ilgili sorun varsa, hukuki danışmanlık alınmalıdır.

Probate veya letters of administration süresi

Duruma göre 3-5 hafta sürer, karmaşıksa daha uzun olabilir.

Probate veya letters of administration nasıl alınır?

Online veya posta ile başvurabilirsiniz. Letters of administration sadece posta ile yapılabilir.

Online başvuru için vasiyetname yöneticisi olmanız ve bazı şartların sağlanması gerekir.

Gerekli formlar PA1P (vasiyetname varsa) ve PA1A (yoksa) dir.

Bilgi GOV.UK sitesinde mevcuttur.

Ücretler

Miras değeri 5000 £’nin altındaysa ücret yoktur.

Üstündeyse 273 £ ücret alınır.

Düşük gelirliyseniz indirim veya muafiyet için başvurabilirsiniz.

Probate veya letters of administration sonrası

Ne kadar miras vergisi kaldığı hakkında bilgi alırsınız.

Vergi ödendikten sonra belge postalanır.

Belge ve vasiyetname resmi olup herkes tarafından görülebilir.

Belgeler geldikten sonra mirası yönetebilirsiniz.