Əgər siz Aİ, Avropa İqtisadi Zonası (EEA) və ya İsveçrə vətəndaşısınızsa, Böyük Britaniyada yaşamaq üçün icazəyə ehtiyacınız var.
EEA — Aİ ölkələrini, həmçinin Norveç, İslandiya və Lixtenşteyni əhatə edir.
Böyük Britaniyada qalmaq imkanlarınız sizin şəxsi vəziyyətinizdən asılıdır.
Ən çox insan üçün EU Settlement Scheme-ə pre-settled və ya settled status üçün müraciət etmə tarixi 30 iyun 2021 idi. Lakin aşağıdakı hallarda siz yenə də müraciət edə bilərsiniz:
31 dekabr 2020-dən əvvəl Böyük Britaniyada yaşamışsınız və gec müraciətə görə əsaslı səbəbiniz var – bunu sübut edən sənədləri təqdim etməlisiniz
Ailənizdən biri pre-settled və ya settled status alıb və siz ona qoşulmaq istəyirsiniz
Mühacirət sənədiniz (biometrik yaşayış vəsiqəsi və ya viza) etibarlıdır – daimi icazə (indefinite leave) istisna olmaqla
Əgər bu hallardan heç biri sizə aid deyilsə, yalnız zəruri olmayan məqsədlərlə 6 aya qədər qonaq kimi Böyük Britaniyada qala bilərsiniz. Orada yaşamaq üçün iş, təhsil və ya ailə vizasına ehtiyacınız olacaq. [GOV.UK saytından viza uyğunluğunuzu yoxlaya bilərsiniz].
Əgər siz Britaniya və ya İrlandiya vətəndaşısınızsa, Böyük Britaniyada qalmaq üçün icazəyə ehtiyacınız yoxdur. Lakin ailə üzvləriniz Britaniya və ya İrlandiya vətəndaşı deyilsə, onların Böyük Britaniyada qalmaq hüququnu ayrıca yoxlamalısınız.
Əgər artıq pre-settled və ya settled status almısınızsa, Böyük Britaniyada qalmaq hüququnuz mövcuddur.
Əgər vaxtında müraciət etmisiniz və hazırda cavab gözləyirsinizsə, Böyük Britaniyada hüquqlarınızı necə sübut edəcəyinizi [buradan öyrənin].
Əgər hələ EU Settlement Scheme-ə müraciət etməmisinizsə, nə etməli olduğunuz sizin immiqrasiya statusunuzdan asılıdır.
Aşağıdakı hallarda gecikmiş müraciət edib-edə bilməyəcəyinizi yoxlayın:
Biometrik yaşayış vəsiqəniz və ya vizanız yoxdur
Sizə daimi yaşamaq icazəsi (indefinite leave) verilib
Əgər sizdə etibarlı biometrik yaşayış vəsiqəsi və ya viza varsa, bu sənədlərin müddəti bitməmiş pre-settled və ya settled status üçün müraciət etməlisiniz. Bu müraciət gec müraciət sayılmır.
Əgər Böyük Britaniyada pre-settled və ya settled statusu olan bir ailə üzvünüz varsa, EU Settlement Scheme çərçivəsində ona qoşulmaq üçün müraciət edə bilərsiniz. Əlaqəniz 31 dekabr 2020-dən əvvəl başlamış olmalıdır.
Həmçinin, əgər övladınız 31 dekabr 2020-dən sonra doğulubsa, onun üçün də müraciət edə bilərsiniz.
Ailə üzvünüzlə qalmaq üçün müraciət edə bilmək üçün aşağıdakılardan birinə malik olmalısınız:
EEA və ya EU Settlement Scheme ailə icazəsi (family permit) – Böyük Britaniyaya gəldiyiniz tarixdən 3 ay ərzində müraciət etməlisiniz
Yaşayış kartı (residence card)
Etibarlı viza – məsələn, iş, təhsil və ya ailə vizası
Əgər siz Aİ, EEA və ya İsveçrə vətəndaşı deyilsiniz və Böyük Britaniyaya qonaq kimi gəlmisinizsə, ölkəni tərk etməli və müraciətinizi Böyük Britaniya xaricindən etməlisiniz.
Daha ətraflı məlumat üçün: [ailə üzvü kimi müraciət etmə qaydası və Böyük Britaniya xaricindən müraciət haqqında].
Əgər siz ailəyə qoşulan şəxs kimi müraciət üçün uyğun deyilsinizsə, EU Settlement Scheme-ə müraciət edə bilməzsiniz. Böyük Britaniyada yaşamaq istəyirsinizsə, iş, təhsil və ya ailə vizasına müraciət etməlisiniz. [GOV.UK saytında viza uyğunluğunuzu yoxlayın].
Əgər siz EU Settlement Scheme-ə müraciət tarixini ötürmüsünüzsə, Böyük Britaniyada hüquqlarınız dəyişmiş ola bilər.
Çoxu insan üçün son müraciət tarixi 30 iyun 2021 idi. Əgər bu tarixdən sonra EU və ya EEA vətəndaşı olan ailə üzvünüzə qoşulmaq üçün Böyük Britaniyaya gəlmisinizsə, gəliş tarixindən etibarən 3 ay ərzində müraciət etməlisiniz.
Əgər gec müraciət etməyinizə əsaslı səbəbiniz varsa, tez bir zamanda müraciət edin.
Aşağıdakı hallarda EU Settlement Scheme-ə gecikmiş müraciət edə bilərsiniz:
Praktiki səbəblər: məsələn, siz evsiz olmuşsunuz, əlilliyiniz var, dəstəyə ehtiyacınız olub, həbsdə idiniz və sənədlərə çıxış imkanınız olmayıb
Sənəd çatışmazlığı: məsələn, pasport və ya şəxsiyyət vəsiqəsi üçün müraciət etmisiniz, lakin onu vaxtında əldə edə bilməmisiniz. Bu halda səfirliyinizdən sənəd təqdim etməyiniz tələb olunur
Mürəkkəb hallarda: məsələn, məişət zorakılığına məruz qalmısınız, uşağınızsınız və valideynləriniz sizin üçün müraciət etməyib, siz qayğı sistemində yaşamısınız və ya insan alverinin qurbanısınız
Başqa əsaslı səbəblər də mövcud ola bilər – hüquqi məsləhətçi ilə danışmağınız tövsiyə olunur.
Gec müraciət etdiyiniz zaman niyə vaxtında müraciət etmədiyinizi izah etməlisiniz.
Sübutlarınızı da təqdim etməlisiniz ki, gec müraciətin səbəbi əsaslı olub:
Səbəbinizin əsaslı olduğunu göstərməlidir
Müraciət üçün möhlətin keçdiyi vaxt ərzində olan vəziyyətinizi izah etməlidir
Əgər siz Aİ, AEA və ya İsveçrə vətəndaşısınız və qonaq vizası ilə Böyük Britaniyaya daxil olmusunuzsa, gəliş tarixini sübut edən sənəd əlavə etməlisiniz – məsələn, bilet və ya pasport giriş möhürü.
Əgər hansı sənədləri təqdim etməli olduğunuzdan əmin deyilsinizsə, müşavir ilə məsləhətləşin.
Əgər Daxili İşlər Nazirliyi (Home Office) qərara gəlsə ki, müraciətinizi gec etməyiniz üçün əsaslı səbəbiniz yoxdur:
Müraciət etibarsız (invalid) hesab ediləcək
Apellyasiya hüququnuz olmayacaq
Əgər siz əvvəllər EU Settlement Scheme-ə müraciət edib rədd cavabı almısınızsa, bu halda gecikmiş müraciətinizin əsaslı olmasını sübut etmək çətin olacaq. Bu, göstərir ki, siz son tarixdən xəbərdar idiniz və vaxtında müraciət edə bilərdiniz.
Gecikmiş müraciət etməzdən əvvəl mütləq hüquqi məsləhət alın.
Əgər 31 dekabr 2020-dək Böyük Britaniyaya gəlmisiniz, lakin hələ də EU Settlement Scheme-ə müraciət etməmisinizsə:
Böyük Britaniyada qalmaq üçün icazəniz yoxdur
Bu, sizin işləmək, ev kirayələmək, səhiyyə və yardım almaq kimi hüquqlarınıza təsir edə bilər
Əgər siz gecikmiş müraciət etsəniz, müraciətiniz baxıldığı müddətdə hüquqlarınız bərpa olunacaq.
Müraciət edəcəyiniz status, Böyük Britaniyada nə qədər yaşamış olduğunuza və əvvəllər müraciət edib-etmədiyinizə bağlıdır.
Qeyd: Kanal adaları və Isle of Man-da keçirdiyiniz müddət də Böyük Britaniyada yaşama sayılır.
Pre-settled status üçün gecikmiş müraciət etməlisiniz. Aşağıdakıları sübut etməlisiniz:
31 dekabr 2020-dək Böyük Britaniyada ən azı 1 gün yaşamısınız
O vaxtdan bəri 6 aydan çox ölkədən ayrılmamısınız
Əgər pre-settled status alsanız:
5 il Böyük Britaniyada yaşaya və işləyə bilərsiniz
5 il yaşadıqdan sonra settled status üçün müraciət etməlisiniz
Qeyd: Pre-settled statusla 2 ilə qədər Böyük Britaniyadan ayrı qala bilərsiniz. Amma settled status üçün müraciət edərkən, hər 12 ayın ən azı 6 ayında Böyük Britaniyada yaşamalısınız.
Bu 5 il, pre-settled status almamışdan əvvəlki vaxtı da əhatə edə bilər.
Əgər Böyük Britaniyadan Dövlət Təqaüdü (State Pension) alırsınızsa və gecikmiş müraciətiniz qəbul olunarsa, sizə settled status avtomatik olaraq veriləcək.
Əgər 5 ildən az müddətdə Böyük Britaniyada yaşamısınızsa, aşağıdakılardan hər hansı biri sizə aid olarsa, settled status alma şansınız var:
Qəza və ya xəstəlik səbəbilə işləməyi daimi olaraq dayandırmısınızsa
Vaxtından əvvəl təqaüdə çıxmısınızsa
Dövlət təqaüdü yaşına çatdığınız üçün işləməyi dayandırmısınızsa – təqaüd yaşınızı GOV.UK saytından yoxlaya bilərsiniz
Müraciət etməzdən əvvəl hüquqi məsləhət alın.
Settled status üçün gecikmiş müraciət etməlisiniz.
Settled status alsanız, aşağıdakılara hüququnuz olacaq:
İstədiyiniz qədər Böyük Britaniyada yaşamaq və işləmək
5 il ardıcıl Böyük Britaniyadan kənarda yaşamaq (əgər İsveçrə vətəndaşısınızsa – 4 il)
Ailənizi Böyük Britaniyada öz yanınıza gətirmək
Statusu aldıqdan 1 il sonra Britaniya vətəndaşlığı üçün müraciət etmək – əgər həyat yoldaşınız Britaniya vətəndaşıdırsa, dərhal müraciət edə bilərsiniz
Əgər settled status-unuz varsa, aşağıdakılara müraciət edə bilərsiniz:
Sosial müavinətlər (benefits)
Şəhər şurasından mənzil yardımı (housing help)
Əgər pre-settled status-unuz varsa, yalnız aşağıdakı halda yardım ala bilərsiniz:
Əlavə olaraq “yaşamaq hüququ” (right to reside)-nuz varsa – bu sizin iş vəziyyətinizdən və ailə vəziyyətinizdən asılıdır
Right to reside statusunun sosial yardım və mənzil üçün sizə şamil olunub-olunmadığını GOV.UK üzərindən yoxlaya bilərsiniz.
Əgər sosial yardımlar və mənzil yardımını almaqla bağlı narahatsınızsa, mütləq bir hüquq müşaviri ilə əlaqə saxlayın.
Lisson Grow,
City of Westminster,
London,
NW8 8FT
United Kingdom
+44 20 53687183
+44 77 80807781
Persian Platform, beynəlxalq fəaliyyət üçün lisenziyaya malik, Böyük Britaniyada rəsmi qeydiyyatdan keçmiş bir şirkətdir. Biz immiqrasiya, təhsil, məşğulluq, turizm, marketinq və mədəni mübadilə sahələrində geniş və hərtərəfli xidmətlər təqdim edirik. Hüquqi etibarlılıq və qlobal təcrübə ilə müxtəlif ölkələrdə nümayəndəlik ofisləri və dəstək komandaları ilə fəaliyyət göstəririk. Baş ofisimiz Londonda yerləşir və Almaniya (Berlin), Türkiyə (Antalya), İtaliya (Siciliya), Ermənistan (Yerevan), Rumıniya və İranda aktiv şəkildə fəaliyyət göstəririk.
